
توضیحات
زمینه: دوره کودکی مهمترین و حساسترین دوره رشد انسان است و ارزیابی میزان رشد کودک یکی از مهمترین وظایف والدین و متخصصین این دوره میباشد. با وجود مقیاسهای ارزیابی متعدد رشد، تدوین مقیاسهایی که مبنای نظری اسلامی داشته و در عین حال ابعاد مختلف رشد را ارزیابی نماید ضرورت دارد.
هدف: هدف پژوهش حاضر، تدوین مقیاس دوره اول رشد مبتنی بر منظومه رشد قرآنی (اخوت، 1398-1393) و بررسی روایی و پایایی آن بود.
روش: روش پژوهش طرح آمیخته اکتشافی بود. در بخش کیفی با بررسی ابعاد نظری موضوع و در طی جلساتی در حضور کارشناسان علوم قرآنی و روانشناس مولفهها و شاخص ارزیابی و مقیاس تدوین شد. در بخش کمی ارزیابی روایی محتوایی، صوری، روایی سازه و پایایی انجام شد. جامعه آماری کودکان 5 تا 7 ساله شهر تهران و روش نمونهگیری از نوع خوشهای بود. حجم نمونه در اجرای مقدماتی 102 نفر و در اجرای اصلی 820 نفر بود.
نتایج: شاخص روایی محتوایی 78/0 به دست آمد که نشاندهنده روایی محتوایی مطلوب است. ضریب پایایی 94/0 نشاندهنده پایایی مطلوب مقیاس میباشد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به روش تحلیل موازی نشان داد که مقیاس دارای دو عامل محوری بوده و بار عاملی گویهها بیشتر از 4/. است. بررسی روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مقیاس دارای ساختار عاملی شامل دو عامل زیربنایی و هشت مولفه است. عامل اول با عنوان فهم کلمه ای شامل سه مؤلفه؛ ابراز عواطف در القاء و لحن، ابراز رفتاری در القاء و لحن و اسم و کلمه می باشد. عامل دوم با عنوان فهم گزاره ای شامل پنج مؤلفه؛ قید، فعل، عطف و فصل، جهت و شرط و برانگیختگی و انتقال توجه است. تمام مسیرها از گویهها به متغیر مکنون در سطح 05/0 معنادار بودند و مقیاس از روایی سازۀ مناسبی برخوردار است.
نتیجهگیری: نتایج، نشانگر آن است مقیاس دوره اول رشد مبتنی بر منظومه رشد قرآنی با عنوان مقیاس تحولی کلام طیب ابزاری معتبر و مناسب برای استفاده در جامعه ایران است.
کلید واژهها: پایایی، روایی ، کودک، مقیاس دوره اول رشد، منظومه رشد قرآنی.
سوالات و نظرات